تکنولوژیست جراحی (surgical technologist) یا تکنولوژیست اتاق‌عمل دانش آموخته ای است که در منطقه استریل و حفاظت شده بیمارستانی انجام وظیفه می‌کنند. در سال ۱۹۰۱ پرستاری به نام مارتا لوسی از بوستون وظایف پرستاران اتاق عمل را توصیف و به گفتار وی، پرستاران اتاق عمل باید با فراگیری اصول ضدعفونی در محیط استریل، در مراقبت از وسایل جراحی دقت زیادی به کار بگیرند.
رشته اتاق عمل در ایران در مقطع کاردانی بین سال‌های ۱۳۶۶ تا ۱۳۸۰ و در مقطع کارشناسی پیوسته و ناپیوسته از سال ۱۳۸۷ در دانشکده‌های مختلف سطح کشور راه‌اندازی گردید. لازم به ذکر است که رشته کارشناسی ارشد تکنولوژیست اتاق عمل نیز چند سالی است که در ایران و در چند دانشگاه کشور با ظرفیت پذیرش محدود شروع به گرفتن و تربیت دانشجو کرده‌است.
رشته کارشناسی پیوسته اتاق عمل شاخه‌ای از علوم پزشکی است که طی این دوره دانشجویان با اصول جدید اتاق عمل و تکنولوژی‌های نوین جراحی آشنا شده و مراقبت و کمک به اداره بیمار را قبل و حین و پس از عمل می‌آموزند.
دانش آموختگان این رشته، عضوی از تیم مراقبت سلامت خواهند بود که به‌عنوان بخشی از تیم جراحی برای کمک به اجرای یک عمل جراحی با نتایج مطلوب در بخشهای اتاق عمل بیمارستان، بخشهای مداخله تشخیصی-درمانی و مراکز مراقبتی سیار، ایفای نقش می‌نمایند.
این رشته در سراسر دنیا به دو صورت ارائه می‌شود: حالت نخست، دانش آموختگان رشته کارشناسی پرستاری در یک دوره دو ساله برای ورود به اتاق عمل آموزش می‌بینند. حالت دوم: دانشجویان در مقطع کاردانی، آموزشهای عمومی اتاق عمل را طی می‌کنند و برای ایفای نقش خود به عنوان فرد سیار و اسکراب، آماده شده و سپس طی دوره دیگر آموزشی برای ایفای نقش به عنوان کمک اول جراح آماده می‌شوند.
رشته کارشناسی پیوسته اتاق عمل
رشته کارشناسی پیوسته اتاق عمل شاخه ای از علوم پزشکی است که طی این دوره دانشجویان با اصول جدید اتاق عمل و تکنولوژی های نوین جراحی در جراحی های تخصصی و فوق تخصصی آشنا شده و مراقبت و کمک به اداره بیمار را قبل و حین و بعد عمل می آموزند. دانش آموختگان این رشته عضوی از تیم بهداشتی درمانی خواهند بود که به عنوان بخشی از تیم جراحی برای کمک به اجرای یک عمل جراحی با نتایج مطلوب در بخشهای اتاق عمل بیمارستان بخشهای مداخله تشخیصی درمانی و مراکز مراقبتی سیار ایفای نقش می نمایند .
رسالت کارشناس تکنولوژیست اتاق عمل:
رسالت آموزش رشته اتاق عمل در مقطع کارشناسی پیوسته تربیت نیروی انسانی آگاه ، متعهد و کارآمد است که با کسب توانائیهای حرفه ای در اتاق عمل و بهره مندی از دانش و تکنولوژی روز خدمات مورد نیاز مراقبتی و آموزشی مقرون به صرفه را در بالاترین سطح استاندارد جهت تعمیم، حفظ و ارتقاء سطح سلامت بیمار و جامعه ارائه دهند. این امر از طریق توسعه دانش، آموزش و پژوهش در رشته کارشناسی اتاق عمل میسر می باشد. با تربیت این نیروها مراقبت مطلوب و اثر بخش از بیماران در مراحل قبل، حین و بعد از عمل به خصوص در جراحیهای تخصصی و انواع اسکوپی ها، کنترل و پیشگیری از عفونتهای بیمارستانی، ایجاد شرایط مناسب روحی برای بیماران و نگهداری مناسب از دستگاهها و تجهیزات پزشکی مقدور خواهد بود.
چشم انداز رشته تکنولوژیست جراحی
بر اساس این برنامه آموزشی در ده سال آینده همگام با پیشرفت سریع تکنیکهای جراحی و انجام اعمال جراحی رباتیک ، فراگیران این رشته طبق استانداردهای انجمن جهانی تکنولوژیستهای جراحی آموزش خواهند دید
دانش آموختگان این رشته جایگاه خود را در عرصه های مختلف جراحی مشخص و تثبیت خواهند نمود و نه تنها به عنوان یک کارشناس مسایل عمومی اتاق عمل بلکه به صورت اختصاصی نیز قادر به ارائه خدمات اثر بخشی و مقرون به صرفه در جهت اعتلای سطح سلامت جامعه و بهبود کیفیت اعمال جراحی خواهند بود و در سطح کشور و بین المللی مطرح خواهند شد .
رشته مشابه در خارج کشور
همانطور که اشاره گردید در سراسر دنیا برنامه اتاق عمل به دو صورت ارائه می شود : در حالت اول دانش آموختگان رشته کارشناسی پرستاری در یک دوره 1-2 ساله برای ورود به اتاق عمل آموزش می بینند. در حالت دوم دانشجویان در مقطع کاردانی آموزشهای عمومی دوره اتاق عمل را می گذرانند و برای ایفای نقش به عنوان فرد سیار و اسکراب ( دست شسته) آماده می شوند و سپس در صورت تمایل در یک دوره 5/1 -5/2 ساله برای ایفای نقش به عنوان کمک جراح اول آماده می شوند.