عناصر و اهداف ارتباط پزشکی

شرکت کنندگان در ارتباط پزشکی و مقاصد ارتباطی آنها

قبل از شروع به نوشتن متن هدف (متن ترجمه)، در نظر گرفتن مخاطبان کتاب و اینکه در چه شرایطی کتاب را می خوانند اهمیت دارد تا بدین ترتیب بتوان موارد زیر رادر نظر داشت:

• زمینه تحصیلی و شغلی مخاطبان: بطور کلی ترجمه و نگارش برای مخاطبانی که دارای زمینه تحصیلی و تخصصی و شغلی مشخص هستند، راحتتر است.
• سطح دانش و تجربه مخاطبان: دانش و تجربه قبلی مخاطبان در مورد موضوعی خاص می تواند درجه ضمنی یا تلویحی بودن ترجمه و مقدار توضیحات لازم در زمان نوشتن متن هدف را تعیین کند.
• هدف و کاربردهای اطلاعات: مخاطبان محتوای ترجمه شده را برای رسیدن به توانایی انجام کاری یا دریافت اطلاعات در مورد موضوعی خاص می خوانند.
• توانایی های زبانی: به دلایل مختلف بعضی از مخاطبان اطلاعات و توانایی خوبی در زبان گویشی خود ندارند، بخصوص وقتی از محتوای غیر کلیشه ای و نا آشنا استفاده شده باشد.
• میزان آشنایی با ترمینولوژی تخصصی: وقتی این مسئله با مخاطبان به اشتراک گذاشته شود، استفاده از ترمینولوژی فوق العاده راحتتر است زیرا در فرآیند نگارش ترجمه موجب صرفه جویی وقت و انرژی می شود، هرچند اگر به اشتراک گذاشته نشود، استفاده از ترمینولوژی تخصصی می تواند مانعی در برقراری ارتباط محتوا با مخاطب باشد.
• زمینه خواندن: شرایط فیزیکی و روانشناختی موقعیتی که در آن مخاطب محتوا را می خواند.
• زمینه فرهنگی کلان: کشور مخاطبان، ارزش ها و عقاید کلی آنها در مورد بهداشت و سلامت، سازماندهی سیستم بهداشتی، سیستم دانشگاهی، سیستم تحقیقات و توسعه و مانند اینها

همانطور که می دانیم افراد زیادی در برقراری ارتباط پزشکی درگیر هستند. برای مقاصد عملی و آموزشی، ممکن است روی پنج پروفایل مخاطب تمرکز شود: مخاطبان عمومی، بیماران، دانشجویان، متخصصان بهداشتی و محققان. این پنج پروفایل با درجات مختلف تخصصی بودن محتوا و بنابراین میزان پیچیدگی پروژه ترجمه کتاب برای مترجم متناظر باشند. گرچه اینها به دلایل عملی و حرفه ای محتوا را می خوانند (همگی مخاطبان عملی هستند)، هر کدام اطلاعات را برای دلایل خاصی نیاز دارند و از آن به اشکال متفاوتی استفاده می کنند:

پروفایل مخاطب	کاربرد اطلاعات
مخاطب عمومی	پیشگیری از بیماری
بیمار	درمان بیماری
دانشجو	تبدیل شدن به متخصص مراقبت بهداشتی
متخصص مراقبت بهداشتی	اجرای دانش پزشکی
محقق	پیشبرد و توسعه دانش موجود

جدول ۲ – شاخص مخاطبان و کاربرد اطلاعات

حالا پرداختن به طریقه خواندن متن های کارکردی توسط مخاطبان مفید است. به گفته رایت (۱۹۹۹، ص۹۶) می توان در خواندن متن های عملیاتی سه مرحله متمایز را مشاهده نمود: دسترسی به اطلاعات، تفسیر اطلاعات و بکارگیری اطلاعات

دسترسی به اطلاعات

مخاطب سئوالات خود را می پرسد مخاطب جستجو و تفحص را تا پیدا کردن اطلاعات حاوی پاسخ سئوالات وی ادامه می دهد اطلاعات حاوی پاسخ را پیدا می کند

تفسیر اطلاعات

مخاطب اطلاعات شفاهی و کلامی را می فهمد مخاطب اطلاعات گرافیکی را می فهمد مخاطب اطلاعات کلامی و گرافیک را تلفیق می کند مخاطب برداشت های شخصی از مناسبت اطلاعات را تدوین میکند مخاطب تلقی و دستورکار مولف را در می یابد

کاربرد اطلاعات

مخاطب درک خود از اطلاعات را با باورها و نگرش های فردی خود تلفیق می کند مخاطب تصمیمات و اقدامات متناسب را تعیین می کند مخاطب طرح اقدامی تهیه می کند (برای نمونه اهداف جزئی و مراحل ضروری) مخاطب تمامی مراحل طرح خود را انجام داده و پیامد اجرائیه خود را پایش می کند اگر اطلاعات موجب عدم توافق بین اهداف جزئی و دستیابی به آنها شود، مخاطب سئوالات جدیدی طرح کرده و چرخه دسترسی اطلاعات را تکرار می کند

جدول ۲- خلاصه شیوه خواندن متن های کارکردی توسط افراد (رایت، ۱۹۹۹، ص۹۶)

مولفان پزشکی با توجه به پروفایل، نیازها و کاربردهای مخاطبان، ژانر خاصی را برای نوشتن انتخاب می کنند تا بتوانند پیام متن را انتقال دهند. برای مثال، اگر مخاطب دانشمندی است که مشغول تحقیق در مورد درمان بیماری خاصی است، مولفان ممکن است مقالات پژوهشی را برای به ارتباط گذاشتن تحقیق خود انتخاب کنند. اگر مخاطب بیمار است، مولفان ژانر متفاوتی (مثل خلاصه بیماری برای بیماران) را برای انتقال همان پیام استفاده کنند.

وقتی مقاله پژوهشی برای انتشار در ژورنال خاصی ترجمه می شود، مترجم پزشکی بایستی توجه داشته باشد که دو فرآیند خواندن و دو گروه مخاطب متفاوت برای این پروژه وجود دارد:

• داوری، که در آن داوران مستقل و بی نام مقاله را خوانده و برای انتشار در ژورنال انتخاب می کنند. این انتخاب براساس محتوا و سبک و قالب بندی خوب مقاله است.
• بازنگری، که در آن صاحبنظران حوزه موضوع مقاله را خلاصه کرده و یافته های آن را ارزیابی می کنند.

تمرین ۱ – تجزیه و تحلیل مخاطبان

متن زیر را خوانده و مخاطبان احتمالی آن را با پاسخ دادن به سئوالات زیر مشخص کنید:

• مخاطبان چه کسانی هستند؟
• آیا به گروه تخصصی یا اجتماعی خاصی تعلق دارند؟
• چرا متن ترجمه شما را می خوانند؟
• فکر می کنید چقدر در مورد موضوع محتوا اطلاعات دارند؟
• در چه زمینه ای و برای چه هدفی متن ترجمه را می خوانند؟
• پس از خواندن متن ترجمه چه می دانند؟ چی فکر می کنند؟ چکار می توانند انجام دهند؟

هیپرلیپوپروتئینمی (هیپرلیپیدمی) بالا بودن غیرطبیعی سطح چربی هایی است (کلسترول، تریگلیسرید یا هر دو) که توسط لیپوپروتئین ها در خون حمل می شوند.

همانطور که سن بالا می رود سطح لیپوپروتئین ها (بنابراین چربی ها و بخصوص کلسترول LDL) اندکی افزایش می یابد. سطح آن در مردان نسبت به زنان بطور طبیعی بالاتر است اما پس از یائسگی سطح آن در زنان بیشتر است. افزایش سطح لیپوپروتئین ها که با بالا رفتن سن رخ می دهد موجب هیپرلیپوپروتئینمی و افزایش ریسک تصلب شرائین می شود (بالا بودن سطح HDL یا همان کلسترول خوب مفید است و نباید اختلال محسوب شود). […]

درمان

معمولا بهترین درمان برای مبتلایان به کلسترول یا تریگلیسرید بالا کاهش وزن در افراد چاق و وزن بالا، ترک سیگار در افراد سیگاری، کاهش مقدار چربی و کلسترول مصرفی رژیم غذایی، افزایش فعالیت جسمی و در صورت ضرورت مصرف داروهای پایین آورنده چربی است.

رژیم غذایی کم چربی و کم کلسترول می تواند سطح کلسترول LDL را کاهش دهد. صاحبنظران توصیه می کنند کالری مصرفی حاصل از چربی به کمتر از ۲۵ تا ۳۵ درصد کل کالری مصرفی در چند روز رسانده شود.

نوع چربی مصرفی نیز مهم است. چربی ها ممکن است اشباع شده، چندغیراشباع یا تک اشباع باشند. چربی های اشباع شده سطح کلسترول را بیشتر از دو نوع دیگر افزایش می دهند. چربی های اشباع شده نباید بیشتر از ۷ تا ۱۰% کل کالری مصرفی روزانه را تشکیل دهند. چربی های چند غیر اشباع (که شامل چربی های اومگا-۳ و اومگا-۶ هستند) و چربی های تک اشباع ممکن است به کاهش سطح تریگلیسریدها و کلسترول LDL خون کمک کنند. محتوای چربی اکثر غذاها روی برچسب آنها نوشته شده است.

برای مطالعه بیشتر در مورد هیپرکلسترولمی کلیک کنید.

روابط بین متون در ارتباط مکتوب

متون ترجمه مکتوب در هر موقعیت ارتباطی می توانند به سه شیوه پایه با هم در ارتباط باشند: ارجاعی، کارکردی و ژنریک. همانطور که در ادامه خواهیم دید، این روابط اغلب با مترجم پزشکی در ارتباط هستند.

ارتباط بینامتنی ارجاعی (Referential intertextuality)

متون پزشکی و همچنین همه انواع دیگر متون به طور مستقیم یا غیر مستقیم حاوی رفرنس و ارجاع و اطلاعاتی از متن های دیگر هستند. برای مثال، یک کتاب مرجع دانشگاهی حاوی اطلاعاتی است که از چند منبع معتبر دانش پزشکی گرفته شده است از قبیل معاهدات، فرهنگ لغت ها و همچنین مقالات پژوهشی و مقالات مروری؛ که با به روز رسانی علم و دانش پزشکی کمک می کند. اینرا ارجاع بینامتنی می نامند و به شکل مستقیم بصورت در درج منابع داخل متن و غیرمستقیم بصورت لیست منابع مورداستفاده نشان داده می شود.

ارتباط بینامتنی کارکردی (Functional intertextuality)

متون مختلف که با موضوع مشابهی سروکار دارند، ممکن است کارکردهای متفاوتی داشته باشند. در مثال فوق، کتاب درسی دانشگاه می تواند حاوی اطلاعات مربوط به یک مجموعه مقالات تحقیقاتی باشد، اما از آن برای هدف دیگری استفاده می شود: پشتیبانی از فرایند آموزش-یادگیری متخصصان آینده بهداشت. ژانرهای دیگر کارکردهای دیگری دارند: سرمقاله مربوط به استعمال دخانیات و بیماری های قلبی در یک ژورنال پژوهشی به طور انتقادی درباره یک یا چند مقاله اصلی مربوط به آن موضوع اظهار نظر می کند. مقاله اورجینال در مورد سرطان پستان و یک داروی خاص ممکن است خلاصه ای را برای بیماران و یا برای نشر در روزنامه در مورد همان موضوع ارائه دهد. در اینجا موضوع و محتوا یکسان است اما برای کارکردهای متفاوتی استفاده می شود.

ما به این رابطه بین متون رابطه بینامتنی کارکردی یا عملیاتی می گوییم. بینامتنی کارکردی حقایقی را مشخص می کند که ژانر هر متن و محتوا به همدیگر وابسته است تا جاییکه ارتباط در مورد آنها باشد. زیرا هر یک نیازهای خاصی از نویسندگان و خوانندگان را مرتفع می کنند، همانطور که در دیاگرام زیر دیده می شود.

شکل ۱- سلسله مراتب عملیاتی (کارکردی) ژانرهای متن پزشکی (Vihla، ۱۹۹۹، ص۱۲۸)

ارتباط بینامتنی عمومی (Generic intertextuality)

متون مختلف با موضوعات متفاوت ممکن است دقیقا برای یک کارکرد استفاده شوند و دارای خصیصه ها و ویژگی های رسمی مشابه و یکسانی باشند. برای نمونه، مقاله سردبیر در همه ژورنال ها، صرفنظر از موضوعی که بحث می شود، نظر در مورد پژوهش انجام شده در مقالات دیگر است، تلاش دارد بحث نقادانه ای را برانگیزد و عموما دارای بخش های مشخص و تیتر و زیر تیتر نیست. به همین شکل، برگه های آموزش بیمار، صرفنظر از محصول یا فراورده طبی خاص مورد استفاده، برای راهنمایی بیماران در مورد چگونگی استفاده از دارو یا تجهیزات استفاده می شود (برگه اطلاعات بیمار در ادامه را بخوانید). این نوع رابطه بین متون که دارای کارکرد یکسان و ویژگی های مشابه هستند را بینامتنی عمومی یا ژنریک اطلاق می شود.