چگونه مترجم پزشکی شویم: توانایی ها و صلاحیت های خاص مورد نیاز
مهارت های مترجم پزشکی: در این بخش با تجسم بر مشخصات فنی ترجمه پزشکی، بررسی مراحل ترجمه در یک زمینه حرفه ای و در بازار ترجمه پزشکی، در این بخش مجموعه ای از صلاحیت ها و مهارت ها را معرفی می کنیم که ممکن است به شما کمک کند از طریق خود-آموزی و یا شرکت در دوره های تخصصی و یا هردو، به یک مترجم پزشکی حرفه ای تبدیل شوید. هرچند قبل از اینکه وارد بحث صلاحیت ها و توانمندیها شویم، ابتدا به بحث مشترک بین مترجمان، مدرسان و فراگیران می پردازیم که معتقدند چه کسی باید متون پزشکی را ترجمه کند.
آیا پزشکان تنها افرادی هستند که می توانند متون پزشکی را به خوبی ترجمه کنند؟ ضرورتاً خیر. آیا پزشکانی که ترجمه می کنند به اندازه کافی به مسائل زبانی و فرهنگی حساس هستند که بتوانند مترجمان پزشکی خوبی باشند؟ بله میتوانند. به گفته فرناندو ناوارو، یکی از مترجمان پیشرو و برتر پزشکی با مدرک پزشکی:
امروزه تخصصی شدن برای مترجمان و بسیاری دیگر از رشته های تخصصی (از جمله پزشکی) به یک الزام تبدیل شده است. این مترجمان حرفه ای هستند که در متون پزشکی تخصص پیدا می کنند (خواه از دنیای پزشکی، ترجمه یا هر رشته و شغل دیگری آمده باشند)، کسانی که من آنها را “مترجمان پزشکی” می دانم (اقتباس از مارکوئز ، ۲۰۰۰).
مارلا اونیل (۱۹۹۸: ۸۰) یک قدم جلوتر می رود و می گوید:
ترجمه پزشکی خوب هم توسط متخصصان پزشکی و هم مترجمان زبان شناس آشنا با دانش پزشکی می تواند انجام می شود. اما در هر دو حالت عشق به زبان، گوش شنوا به سبک، تمایل به پیگیری اصطلاحات ناآشنا، و دقت کافی در انجام کاملا صحیح و درست آن از کلیدهای واقعی موفقیت هستند. و زبان شناسان دارای دانش پزشکی مناسب نیز می توانند ترجمه پزشکی خوبی انجام دهند.
از طرف دیگر می توان بین درک مطلب از یک سو و دانش و مهارت از سوی دیگر تمایز قائل شد. این مثال را ببینید: برای درک و توضیح عمل آب مروارید نیازی نیست که چشم پزشک (ophthalmologist) باشید. درک عمل آب مروارید لازم است اما برای انجام آن کافی نیست: فرد باید بداند که چگونه این کار را انجام دهد نه فقط درک کند که دیگران چگونه آن را انجام می دهند. آنچه که مترجم چشم پزشکی برای درک عمل آب مروارید نیاز دارد، توانایی انجام این جراحی نیست. درک آن در سطح پایه در اثر فرآیندهای شناختی اتفاق می افتد، اما دانش و تخصص فراتر از درک پایه یک مرتبه بالاتر است. از این رو مترجمان بدون پیشینه و زمینه پزشکی می توانند برداشت کافی از موضوع پزشکی داشته باشند اگر که به مستندات مناسب دسترسی داشته و راهکارهایی که به آنها امکان تفکر منطقی را بدهد، فراهم سازند.
همانند پزشکانی که در زمینه های زبانی و مسائل فرهنگی آموزش ندیده اند، با آموزش های مناسب می توانند مهارت های نوشتاری کافی را پرورش دهند. آنچه در این مرحله مهم است این نیست که آیا مترجم پزشکی دارای مدرک پزشکی یا ترجمه است، اما مهم است که مهارت ترجمه وی به عنوان یک واسطه و رابط کارآمد عمل کند. بنابراین ، تمرکز بر روی آن مهارت ها صرف نظر از سوابق تحصیلی مهم است. همانطور که در بررسی صلاحیت ترجمه مشاهده خواهد شد، پزشکان از بعضی جنبه ها بهتر آمادگی دارند، در حالی که زبان شناسان و مترجمان از جنبه های دیگری آماده هستند.
تمرین ۶- نقشه های ذهن: ترجمه پزشکی چیست؟
کشیدن نقشه مفهومی (Concept Map) یا نقشه ذهن (Mind Map) یکی از فعالیت های مقدماتی با چشم باز است که به شما کمک می کند تا موضوعات مربوط به ترجمه پزشکی را بررسی کنید و دانش منفعل خود در این زمینه را به معرض نمایش گذاشته و بالفعل کنید. نقشه ذهن می تواند ایده های شما در مورد ترجمه پزشکی را منعکس می کند. نقشه ذهن یک نمودار است که ایده ها و مفاهیم، اصطلاحات و غیره را به روشی شخصی، انعطاف پذیر و واضح به تصویر می کشد.
اصطلاح “ترجمه پزشکی” را روی یک برگه بزرگ و در مرکز صفحه بنویسید و خطوطی بکشید که به موضوعات مرتبط وصل شود. هر زیرمجموعه می تواند شامل کلمات، اصطلاحات و مفاهیم دیگری باشد که با کسب تجربه به عنوان مترجم پزشکی بسط خواهد یافت.
صلاحیت ها و توانایی های مورد نیاز مترجم پزشکی
صلاحیت ترجمه به توانایی ها، مهارت یا دانشی (اعم از عملیاتی (operative) یا چگونگی انجام کار و بیانی (declarative) یا چرایی انجام کار) (می دانید چه چیزی) اشاره دارد که مترجمان برای کار کارآمد و حرفه ای نیاز دارند. هنوز توافق همگانی در مورد اجزا و عناصر مورد نیاز مهارت های مترجم وجود ندارد که بتوان نقشه کامل صلاحیت ترجمه را ترسیم نمود، اما در زمینه های خاص ترجمه پزشکی از قبیل ترجمه متن و کتاب پزشکی بایستی به توانمندیها و صلاحیت های لیست شده در زیر توجه نمود.
اگرچه این یک لیست کامل نیست، اما حیطه های اصلی را نشان می دهد که می توانید برای یادگیری تدریجی و مادام العمر خود به عنوان یک مترجم پزشکی در نظر داشته باشید. برای سهولت درک و بخاطر سپردن، این توانایی و صلاحیت ها بصورت زیر گروه بندی شده اند:
- زبان و نوشتار
- ارتباط و فرهنگ
- مفاهیم پزشکی
- انتقال یا تراجایی
- منابع اطلاعات
- عملکرد حرفه ای
- نگرش
در ادامه به هر یک از این زیر گروه های صلاحیت، توانمندی یا مهارت مورد نیاز برای ترجمه پزشکی پرداخته می شود و با ذکر مثال و تمرین با جزئیات بحث خواهند شد.