چگونه ایبوک منتشر کنیم؟

چگونه ایبوک منتشر کنیم؟ ایبوک چیست؟ کتاب چیست؟ فرق کتاب الکترونیک با کتاب فیزیکی یا چاپی چیست؟ کتاب چاپی هاردکاور چیست؟ کتاب الکترونیک یا ایبوک به چه فرمتی بهتر است؟ چگونه کتاب خود را برای نشر دیجیتال آماده کنیم؟ خود-انتشاری دیجیتال چیست و چه مزایایی دارد؟ در وبلاگ انتشارات ترجمک به سئوالات فوق پاسخ داده می شود. در این مقاله به این سئوال می پردازیم: چگونه ایبوک منتشر کنیم؟

راهنمای ۹ مرحله ای موفقیت انتشار کتاب صورت ایبوک

ده سال پیش نویسنده ای که قصد انتشار کتاب خود را داشت، بی صبرانه چشم انتظار دیدن و دست گرفتن اولین نسخه چاپ شده کتاب خود بود. امروزه بازار و صنعت کتاب به کلی تغییر کرده است و رویای چاپ کتاب نیز با آن متحول شده است. بجای رویا پروری در مورد جلد براق کتاب خود، نویسندگان خودشان را در حالی تصور می کنند که پشت کامپیوتر خود نشسته و همانطور که کتاب بیشتر و بیشتر فروش می کند، مشاهده می کنند.

در ژانویه سال ۲۰۲۰ کتابخوان های ایالات متحده به تنهایی ۷۵ میلیون دلار خرج خرید ایبوک یا کتاب الکترونیک کرده اند و این شامل کتاب های منتشر شده سنتی نیست. اگر ایبوک های شخصی و ثبت نشده را اضافه کنیم، این رقم دو برابر می شود.

حال تقاضای اجتماعی کتاب های الکترونیک و بالا رفتن درصد فروش را حساب کنید. به طور خلاصه انتشار ایبوک هیچ نشانه ای از کم شدن ندارد و پیش بینی ها به نفع افزایش بیش از پیش تقاضای ایبوک است. بنابراین بایستی ما هم از این جنبش بهره برداری کنیم. در این مقاله طریقه منتشر کردن ایبوک را در ۹ گام ساده شرح می دهیم.

گام ۱- اطمینان از بدون غلط بودن کار

گام اول چگونه ایبوک منتشر کنیم؟ مخاطبان ممکن است تشنه دانلود ایبوک و خواندن کتاب باشند، اما اشتهای آنها مشکل پسند است. اگر می خواهید مخاطبان را متقاعد کنید که کتاب شما را بخوانند، بایستی کتابی مستحق خواندن و خوش مزه برایشان بپزید. آشی که براحتی و با لذت تا آخرین قطره اش خورده شود.

از کنایه و استعاره بگذریم. نکته این است که اگر رویای خود-انتشاری یک کتاب داستان یا کتاب غیر داستانی را در سر دارید، کیفیت بسیار مهم است. قبل از اینکه بفکر منتشر کردن ایبوک خود باشید، بایستی اطمینان حاصل کنید که حتی یک ویرگول هم جابجا یا فراموش نشده باشد.

اخطار: خود-انتشاری ایبوک خیلی سریع و راحت شده است، آنقدر سریع و راحت شده است که خطرناک است. نویسنده عجول ممکن است پیش نویس کار خود را در طی یکساعت به ایبوک تبدیل کرده و روز بعد برای فروش بگذارد. به همین خاطر است که بسیاری از نویسندگان تازه کار نشر دیجیتال را ترجیح می دهند.

اما سهولت و راحتی نشر دیجیتال با خود معایبی به همراه دارد:

براحتی ممکن است کاری که هنوز آماده نیست، کتابی که هنوز بخوبی پخته نشده است و مستلزم ویراستاری زیاد و همچنین قالب بندی و یا حتی در مواردی نمونه خوانی است؛ با عجله و نابجا وارد بازار می شود، قبل از اینکه آماده باشد.

عجله نکنید و کتاب خود را بلافاصله بعد از اتمام آخرین جمله و یا حتی پس از اتمام چند دور ویراستاری منتشر نکنید. بجای آن برای مدتی دست نویس خود را کنار بگذارید تا مغزتان تخلیه شود و با آمادگی و تازگی ذهن دوباره به آن بپردازید و غلط های املایی و دستور زبان و هر گونه اشتباه احتمالی را مرتفع کنید. سپس یک جفت چشم دیگر به کار بگیرید (بهتر است از یک ادیتور کمک بگیرید) و دست نویس خود را به نوشته ای کامل و بی اشتباه تبدیل کنید.

گام ۲- برای ایبوک خود جلد عالی تهیه کنید

گام دوم چگونه ایبوک منتشر کنیم؟  وقتی محتوای کتاب خود را آماده ساختید، حالا نوبت بسته بندی آن است. اگر خواهان موفقیت ایبوک خود هستید، یک جلد کاملا صیقل خورده و کیفی برایش طراحی کنید.

بخاطر داشته باشید که جلد ایبوک اولین و بهترین دارایی بازاریابی است. جلد ایبوک بایستی در آگهی های تبلیغاتی، در پروموشن ها و ترویج ملی و بین المللی خوب جلوه کند، در رسانه های اجتماعی به چشم بیاید و بیشتر از همه، چشم مخاطبان را به خود جلب کند.

صرفنظر از اینکه خودتان جلد ایبوک را طراحی می کنید یا از خدمات طراحی جلد کتاب حرفه ای استفاده می کنید (چیزی که ما توصیه می کنیم)، استفاده از یک جلد هنری که ایبوک را موجه جلوه کند، حیاتی است. پوشاندن ایبوک با یک تصویر هنری سنگین و عجله کردن همانند گذاشتن یک گوهر نایاب و گرانبها در یک کیسه پارچه ای بی ارزش است.

برای ایبوک خود جلدی تهیه کنید که سزاوار آن است

طراحان جلد کتاب ترجمک عالی هستند. اگر می خواهید شیرجه ای عمیق در دنیای طراحی جلد کتاب بزنید، می توانید مقاله مبانی طراحی جلد کتاب ما را بخوانید. اما بخاطر داشته باشید که طراحی جلد ایبوک مستلزم ملاحظاتی است که باید در نظر داشته باشید. برخلاف کتاب های فیزیکی قفسه های کتابفروشی، جلد کتاب الکترونیکی بایستی هم در اندازه کامل و هم در اندازه مینیاتوری خوب جلوه کند.

پلتفرم های انتشار کتاب الکترونیک مثل انتشارات ترجمک از شما می خواهند عکس بزرگ و کیفیت بالای (حداقل ۴۰۰ پیکسل DPI) جلد روی کتاب و جلد پشت کتاب خود را در قالب JPG بارگذاری نمایید. اگر طراحی جلد کتاب را به سرویس های حرفه ای سفارش داده باشید، آنها فایلی با سایز و کیفیت مناسب به شما تحویل خواهند داد. اما اگر خودتان طراحی می کنید، چالش های طراحی جلد کتاب را در نظر داشته باشید.

گرچه عکس جلد کتاب شما ممکن است بزرگ و پر کیفیت باشد، اما پلتفرم های نشر و توزیع الکترونیک از عکس بند انگشتی و مینیاتوری جلد کتاب استفاده می کنند که گاهی ۱۰۰ پیکسل عرض دارد. بنابراین جلدی که در اندازه بزرگ جذاب و چشمگیر است و در اندازه کوچک به تصویری محو تبدیل می شود، متاسفانه قاتل فروش کتاب خواهد بود. عکس جلد کتاب بایستی در قطع کامل وزیری تا بند انگشتی ۱۰۰ پیکسلی بدرخشد و عالی باشد.

گام ۳- در مورد پلتفرم توزیع انحصاری ایبوک خود تصمیم گیری کنید

گام سوم چگونه ایبوک منتشر کنیم؟  بعد از تصحیح و جلا دادن محتوای کتاب و آماده کردن یک جلد پشت و جلد روی عالی برای ایبوک خود، حالا آماده شروع سفر انتشار کتاب خود هستید. دو گزینه سر راه شما وجود دارد: به طور انحصاری توزیع و فروش ایبوک خود را به یک سایت یا پلتفرم بسپارید (مثل انتشارات ترجمک) و یا بطور وسیع و همگانی کتاب خود را در جاهای مختلف توزیع کنید حتی وبسایت آمازون و یا گوگل پلی استور.

به هر حال انتشار کتاب به صورت ایبوک مستلزم استفاده از یک سرویس فوق العاده حرفه ای است که بتواند از حقوق مادی و معنوی اثر شما حفاظت کند و شما را به حقوق تان برساند. متاسفانه این روزها بازار کتاب الکترونیک ایران خیلی قوی و منصفانه نیست و بایستی حتما از یک سرویس دهنده حرفه ای خدمت بگیرید. جالب است که کتاب های رایگان انتشارات ترجمک را بعضی از سایت ها برای فروش گذاشته اند و آنها را می فروشند.

انتشارات ترجمک با سیستم DRM جدید خود تک به تک جلدهای ایبوک شما که فروش می رود را ردگیری کرده و نقض حق کپی را خیلی سریع تشخیص می دهد و از طریق مقامات قانونی اقدام می کند. می توانید با خیال راحت توزیع ایبوک خود را به ما بسپارید.

گام ۴- انتخاب پلتفرم انتشار ایبوک

گام چهارم چگونه ایبوک منتشر کنیم؟  اگر تصمیم دارید توزیع و فروش ایبوک خود را به ترجمک بسپارید، این گام را نادیده بگیرید. اگر قصد دارید توزیع ایبوک خود را بصورت همگانی انجام دهید، پلتفرم های زیادی در دسترس است که می توانند ایبوک شما را بفروشند، هرچند برگشتی آن و شیوه محاسبه حقوق شما متغیر خواهد بود.

اگر کتاب خود را از فارسی به انگلیسی ترجمه کرده اید، یا قصد دارید ترجمه کتاب خود از فارسی به انگلیسی را به انتشارات ترجمک بسپارید، پس از آماده شدن نسخه انگلسی، ترجمک کتاب شما را در پلتفرم های بین المللی مثل برنز و نوبل یا گوگل پلی بوکز و آمازون توزیع خواهد کرد و نشر آن را به انتشارات خواهر خود یعنی اسپرینگر خواهد سپرد.

بخاطر داشته باشید که یکی از معایب خود-انتشاری و آن هم به صورت نشر دیجیتال در افزایش احتمال نقض کپی رایت و تجاوز به حقوق مادی و معنوی خالق اثر است. انتشارات ترجمک در تلاش است که این صدمه را به حداقل برساند، اما هنوز مقدار جزئی نقض وجود دارد زیرا بازار ایبوک و بخصوص در ایران هنوز چالش های زیادی دارد که بایستی برطرف شود.

گام ۵- فراداده و چکیده کتاب خود را آماده کنید

گام پنجم چگونه ایبوک منتشر کنیم؟  یکی از تفاوت های نشر فیزیکی با نشر الکترونیک در لزوم تهیه فراداده (metadata) و محتوای بازاریابی و تبلیغاتی است. وقتی در مورد عامل نشر و توزیع کتاب خود تصمیم گرفتید، حالا وقت تهیه فراداده و ایجاد حساب کاربری در آن نشر یا ایستگاه انتشاراتی است.

بعضی از وبسایت ها به شما اجازه می دهند بلافاصله پس از فعال سازی حساب کاربری خود، فایل کتاب را بارگذاری کنید. بعضی نیز چندین فیلد مختلف را پیش روی شما می گذارند که بایستی تکمیل کنید، قبل از اینکه حساب شما فعال شده و بتوانید ایبوک خود را برای فروش عرضه کنید. بهتر است این اطلاعات که متادیتا یا فراداده گفته می شود، را از قبل آماده کنید.

فراداده یا متادیتا

فرا داده شامل عنوان و زیر عنوان کتاب، شرح مختصر اما جامع کتاب، دسته و طبقه ای که کتاب در آن قرار می گیرد و یا همان ژانر کتاب، تعدادی کلمات کلیدی معرف ایبوک شما در فضای آنلاین است. فراداده اطلاعاتی است که به موتورهای جستجوگر مثل گوگل یا بینگ می گوید ایبوک شما را برای سرچ چه موضوعاتی به مخاطبان نمایش دهند. بعضی از شرکت های انتشاراتی از شما اطلاعاتی مثل کلمات کلیدی یا گروه سنی مخاطبان کتاب و غیره را نیز درخواست می کنند.

تهیه فراداده مناسب خیلی اهمیت دارد. زیرا این فراداده است که میزان نمایش ایبوک شما در نتایج موتورهای جستجوگر (SERP) را تعیین می کند. هرچه فراداده اختصاصی تر و حرفه ای تر باشد، میزان فروش ایبوک شما بیشتر خواهد شد. فراداده صحیح فروش ایبوک را تقویت می کند، بخصوص در پلتفرم هایی مثل گوگل پلی استور که امکان درج کلمات کلیدی ندارد.

گام ۶- فرمت کردن ایبوک

گام ششم چگونه ایبوک منتشر کنیم؟  حالا به خط پایان نزدیک هستید. در این مرحله بایستی ایبوک خود را به قالب و فرمت نهایی تبدیل کنید و بالاخره دکمه منتشر کردن (publish) را بزنید.

فایل کتاب که در گام یک ویراستاری و آماده کرده اید و دارای قطع بندی و قالب بندی مناسب است را در این مرحله بایستی تبدیل کنید. بعضی از پلتفرم ها قالب خاصی دارند مثل کیندل آمازون که بطور آنلاین و همزمان با ثبت تبدیل می شود و بعضی نیز فرمت خاصی را تعیین نکرده اند و انتخاب فرمت به شما بستگی دارد.

در هر صورت فرمت های رایج ایبوک از قبیل PDF، mobi یا EPUB از فرمت های مورد قبول هستند. البته انتشارات ترجمک ترجیح می دهد که ایبوک در همه فرمت های رایج و استاندارد که امکان تقویت DRM و ردگیری نسخه های فروخته شده را دارند، تبدیل و تهیه شود و برای مخاطبان مختلف آماده باشد.

اگر قصد دارید انتشار و توزیع کتاب خود را به انتشارات ترجمک واگذار کنید، ترجمک ایبوک شما را در دو نسخه مایکروسافت ورد (docx) و ادوبی آکروبات ریتر (pdf) تحویل خواهد گرفت. بقیه مراحل تبدیل ایبوک و اضافه شدن متادیتا و اقدامات کدگذاری و DRM توسط گروه فنی ترجمک انجام خواهد شد.

در هر صورت فایل فرمت شده ایبوک، فایل جلد کتاب (هم جلد روی کتاب و هم جلد پشت کتاب) و فایل خلاصه و فایل فرا داده کتاب را آماده کنید و برای بارگذاری در یک پوشه مخصوص کپی کنید.

گام ۷- بارگذاری فایل های ایبوک

گام هفتم چگونه ایبوک منتشر کنیم؟  اگر به گام هفتم رسیده اید، یعنی کتاب و متعلقات آن آماده بارگذاری هستند. اگر قصد دارید برای انتشارات ترجمک ارسال کنید، کلیه فایل ها را به همراه تصویر کارت ملی و مدرک مشخص کننده تحصیلات یا لقب مورد استفاده (مدرک دانشگاهی یا حوزوی) خود را در یک فلدر کپی کرده و به صورت فایل زیپ (zip) در آورید و در محل تعبیه شده بارگذاری نمایید.

اگر قصد دارید در پلتفرم دیگری انتشار و توزیع ایبوک خود را انجام دهید. فایل های آماده را در محل مشخص شده بارگذاری نمایید. در جریان باشید که ایبوک خود را به جایی تحویل دهید که اقدامات مدیریت حقوق دیجیتال (DRM) را انجام می دهند و ایبوک بدون پشتوانه وارد فضای آنلاین نشود.

بخاطر داشته باشید که برخلاف عنوان، شرح کتاب یا فراداده تهیه شده؛ متادیتا و اطلاعات مربوط به DRM بعد از ست شدن قابل تغییر نیست. بنابراین در تحویل و تحول اطلاعات مورد نیاز برای ست کردن کپی رایت ایبوک و درج DRM دقت کنید.

گام ۸- تعیین قیمت کتاب الکترونیک

گام نهم چگونه ایبوک منتشر کنیم؟  پس از بارگذاری فایل ایبوک، نوبت قیمت گذاری کتاب است. بخاطر داشته باشید که نرخ حق تالیف یا حق ترجمه با توجه به نوع قرارداد و شرکت متغیر است. قیمت یکی از جرئیات ایبوک است که در هر زمانی می توان آن را تغییر داد. این انعطاف پذیری قیمت کتاب به شما امکان برقراری کمپین های مختلف مثل کمپین تخفیف را می دهد.

گام ۹- افتتاحیه عرضه کتاب به جهان

گام دهم چگونه ایبوک منتشر کنیم؟  ایبوک شما از نگارش و قالب بندی تا قیمت گذاری را طی کرده است. یعنی کلیه اقدامات مرتبط با عرضه ایبوک کیفی لحاظ شده است. حالا نوبت زدن سوئیچ استارت فروش ایبوک است. همرمان با شروع عرضه آنلاین کتاب، بایستی اقدامات بازاریابی و معرفی کتاب و نوشتن نقد و بررسی را انجام داد. کتاب خود را در وبلاگ ها و شبکه های اجتماعی معرفی کنید و تلاش کنید فروش ایبوک را از طریق تبلیغات متنی و محتوا تقویت کنید.